Verandermanagement voor systemisch leiders

Verandermanagement draait vaak om een nieuw toekomstbeeld. We willen ergens vanaf. Of: we willen ergens naartoe. De nieuwe stip op de horizon lonkt. Hoe help je het systeem een duurzame, effectieve transitie te maken?

Systemen binnen organisaties

Iedere organisatie bestaat uit systemen, met hun eigen patronen en dynamieken. En ieder systeem maakt weer deel uit van een groter systeem. Een team is bijvoorbeeld een systeem. En een team is deel van een afdeling. Een afdeling van een business unit. Een business unit van een organisatie. Een organisatie van een branche. En een locatie. Enzovoorts.

In het uitzoomen laten zich 2 belangrijke pijlers van het systemisch perspectief zien:

1. het systeem als geheel heeft andere eigenschappen dan de som der delen.
2. patronen uit het grotere systeem slaan vaak over op subsystemen. Conflicten bijvoorbeeld zijn vaak een weerspiegeling van onopgeloste conflicten uit het grotere systeem.

Een systeem (of patroon, dynamiek of situatie daarbinnen) staat daarmee nooit op zichzelf. En een verandering daarmee ook niet.

Een evenwichtig uitgangspunt voor een stabiele verandering

Duurzaamheid vindt haar oorsprong al in de basis van de verandering. De innerlijke stimulans die de verandering heeft ingezet speelt daarbij een belangrijke rol.
Zetten we ons met de verandering ergens tegen af? Willen we geen fouten meer maken of verkeerde beslissingen nemen? Denken we het beter te kunnen dan onze voorgangers? Dat uitgangspunt bevat veel oordelen, die het systeem in nieuwe patronen zal meedragen.

Of willen we ergens naartoe? Kijken we daarbij neutraal of zelfs dankbaar naar wat is of is geweest? Gaan we veranderen met insluiting van het complete verleden? Dat geeft het systeem rust.

Wat helpt het systeem bij verandering?

Als systemisch leider dien je het volgende te beseffen wanneer je een verandering of transitie wilt inzetten:

1. Systemen willen compleet zijn.
   Geef je geen aandacht aan dat wat verloren is gegaan of dreigt te gaan, dan zullen juist in het niet-erkennen, het wegstoppen van een pijnlijke gebeurtenis of situatie, nieuwe patronen ontstaan die het systeem blijven herinneren aan dat wat vergeten ‘moet’ worden. Het wordt een demon die aandacht blijft vragen.
2. Verandering begint dus bij de wereld te nemen zoals hij is.
   Je kunt niet veranderen zonder dat wat is of was in te sluiten. Want hoe meer je ergens vanaf wilt, hoe sterker het patroon wordt. Systemen vragen eerlijkheid, helderheid en acceptatie over de weg die gegaan is en alle obstakels die daarbij zijn langsgekomen.

Voor de systemisch leider is daarom bij iedere verandering de vraag: welke werkelijkheid moet onder ogen gezien worden om een volgende stap te maken?

Leiden vanuit systemisch perspectief

De systemische blik is een toevoeging op de leiderschapskwaliteiten die je al bezit. Het brengt nieuwe inzichten – vanuit het hoofd én het hart, over het geheel én de individuele medewerkers – waardoor de organisatie en de mensen daarbinnen zich werkelijk duurzaam kunnen ontwikkelen.

Lees hier meer over Wat is systemisch leiderschap?